(το μεγάλο έγκλημα των χιτλερικών)
ΝΑ γυρίσουμε σελίδα σήμερα, να πάμε 63 χρόνια πίσω και να βρεθούμε στο Κεφαλοχώρι, τότε το βοιωτικό Δίστομο, μικρή πολιτεία σήμερα.
ΖΟΥΜΕ στο πιο ματωμένο κατοχικό καλοκαίρι. Απ' ολούθε τα μαντάτα φέρνουν αίματα και λαμπάδες. Η χιτλερική ορδή, που ακόμη πατά τη γη μας, και δίπλα της η προδοτική φάρα των ταγματασφαλιτών προχωρούν καθημερινά σε σφαγές, σε λεηλασίες, σε εγκλήματα, που όταν γίνονται γνωστά προκαλούν συγκλονισμό.
Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ μέρα (10 Ιούνη 1944, μέρα Σάββατο) ας μας φέρει στο Δίστομο της Βοιωτίας, που πάνω του, χωρίς να το υποψιάζεται, φτερουγίζει ο θάνατος κι ο όλεθρος. Στα γύρω χωράφια έχει αρχίσει ο θέρος κι εκεί που έχουν αποθερίσει, βόσκουν τα κοπάδια τους.
ΕΤΟΥΤΟ όμως το Σάββατο το χωριό κάνει μια διακοπή στα θερίσματα και τις άλλες δουλιές του κάμπου. Το χωριό ολόκληρο την Κυριακή έχει το μνημόσυνο για τα πέντε παλικάρια του χωριού τους που τα χτύπησαν αναίτια οι Γερμανοί, καθώς έβοσκαν αμέριμνα τα κοπάδια τους. Οι δολοφόνοι με τα πολυβόλα τους χτύπησαν τους βοσκούς, νέα παιδιά. Το έγκλημα συντάραξε το χωριό και την περιοχή ολόκληρη.
ΑΛΛΑ τα σχέδια των χιτλερικών είναι ευρύτερα. Με τις δυνάμεις που έχουν στη Λιβαδειά και στην Αμφισσα και με τους ταγματασφαλίτες βοηθούς, σχεδιάζουν να δώσουν ένα δυνατό τρομοκρατικό χτύπημα. Ετσι υπολογίζουν πως θα πλήξουν τις αντάρτικες δυνάμεις του ΕΛΑΣ, που έχουν γίνει ο εφιάλτης τους.
ΟΙ φάλαγγες των Γερμανών το πρωί του Σαββάτου παίρνουν το δρόμο για το Δίστομο. Καθώς προχωρούν για το χωριό, δεν αφήνουν τίποτε ζωντανό στο πέρασμά τους. Ανθρωποι και ζώα δέχονται μέσα στα χωράφια τους καταιγισμό πυρός από τα καμιόνια που οδεύουν προς το χωριό τους.
ΠΡΙΝ καλά - καλά μπουν στο Δίστομο, ο πρόλογος του μεγάλου εγκλήματος έχει γραφτεί. Η τραγωδία θα συνεχιστεί ολοήμερη στο χωριό, που θα ζήσει μια μαρτυρική μέρα. Διακόσιοι είκοσι οι σκοτωμένοι μέσα στο χωριό.
ΕΝΑΣ Ρουμελιώτης ΕΑΜίτης αγωνιστής, ο ιστορικός Τάκης Λάππας, θα δώσει με την πένα του και με την καρδιά του αυτό το ανείπωτο όργιο που έζησε το χωριό το μαρτυρικό εκείνο Σάββατο. Μόλις η είδηση το ίδιο βράδυ έφθασε στην Αθήνα, μαζί με τις πρώτες βοήθειες που προωθήθηκαν στο χωριό, έγινε κι η πρώτη καταγραφή για την ανείπωτη τραγωδία του χωριού, που είναι συγκλονιστική, ειδικά στις λεπτομέρειές της.
ΟΙ ΔΙΣΤΟΜΙΤΕΣ που ξέφυγαν από τον κλοιό, που οι Γερμανοί είχαν στήσει γύρω από το χωριό (μια δίοδος έμεινε ανοιχτή κι απ' αυτήν μπόρεσαν να ξεφύγουν), όταν αργά τη νύχτα τόλμησαν να γλιστρήσουν στο χωριό τους, ήταν απίστευτο αυτό που συνάντησαν στα σπίτια τους, με τους δικούς τους άγρια δολοφονημένους να κολυμπούν στα αίματα.
ΘΥΜΑΜΑΙ πως μερικούς μήνες πρωτύτερα, σε μια σύσκεψη που είχαν ΕΑΜίτες λογοτέχνες, συγγραφείς, ιστορικοί, ο σοφός και ακούραστος ιστορικός Γιάννης Κορδάτος στη συζήτηση πάνω είχε πει χαρακτηριστικά στον γνωστό και φίλο του Τάκη Λάππα: «Συναγωνιστή Τάκη, ζούμε σε μια μεγάλη εποχή, ο λαός μας γράφει καινούριο Εικοσιένα».
Ο ΛΟΓΟΣ του Γιάννη Κορδάτου έπιασε τόπο κι έδωσε καρπό. Το «ΧΡΟΝΙΚΟ» του Διστόμου μένει πάντα, στη λιτότητα και στη δωρική του διατύπωση, ένα πολύτιμο ντοκουμέντο της νεοελληνικής ιστορίας.
ΘΑ είναι ακόμη ανάμεσα στα πιο συγκλονιστικά ντοκουμέντα που κατατέθηκαν στο δικαστήριο της Νυρεμβέργης. Να σημειώσω ακόμη ότι το «Χρονικό» και ο συγγραφέας στα χρόνια τα κατοπινά κυνηγήθηκαν άγρια από το κράτος των δοσιλόγων.
ΤΟ βιβλίο αυτό, γράφει ο Τ. Λάππας, δεν είναι αφιέρωμα. «Είναι η πέτρα μου, που ρίχνω κι εγώ μ' όλη την αγανάκτηση βγαλμένη από τα τρίσβαθα της ψυχής μου, η πέτρα μου στο γιγάντιο ανάθεμα που ορθώνει η ανθρωπότητα στους Γερμανούς και το φασισμό».
Νίκου ΚΑΡΑΝΤΗΝΟΥ
