Ξέρω, ξέρω -πριν κάνα μήνα πάλι για τον Άλεξ Κοξ έγραφα. Αλλά δεν φταίω εγώ που ο τύπος είναι ατελείωτος! Βρήκα λοιπόν ένα άρθρο του εκεί στα αρχεία της σελίδας του -παλιό κείμενο, γραμμένο το 2002. Και σκέφτηκα να το αντιγράψω εδώ πέρα, είναι σημαντικό να διαβάζεις την άποψη κάποιου που έζησε το πανκ, όσο ήταν ακόμα ζωντανό. Και κάτι ακόμα -σημαντικότερο -οι απόψεις του Κοξ για τις κοινωνικές μεταβολές των τελευταίων 25 χρόνων είναι σκέτο δηλητήριο. Και μέσα στην επικαιρότητα, μέρες που είναι. Πρόσεξε λοιπόν:
Το παρακάτω κείμενο είχε ζητηθεί από την εφημερίδα Observer του Λονδίνου, στα πλαίσια της 50ης Επετείου Στέψης της Βασίλισσας. Δεν το δημοσίευσαν ποτέ.
28 Φεβρουαρίου 2002
Πόσο μακριά πήγαμε μέσα σε 25 χρόνια!
Το 1977 υπήρχε κάτι στον αέρα. Ο πληθυσμός της Βρετανίας ετοιμαζόταν να γιορτάσει την 25η Επέτειο Στέψης της Αγγλο-Γερμανικής μοναρχίας. Στα δουλικά μέσα ενημέρωσης κυριαρχούσαν οι πολύχρωμες μαλακίες τις οποίες μας έλεγαν οτι έπρεπε να τις κόψουμε και να τις κρατήσουμε για αναμνηστικά. Οι ταινίες στους κινηματογράφους δεν είχαν τίποτα να πουν σε κανέναν –η τηλεόραση ξυνόταν αδιάφορη.
Υπήρχε τίποτα να μας σώσει από την άθλια προοπτική των ηλίθιων με τις φράντζες που ετοιμάζονταν να πλημμυρίσουν τους δρόμους σε «αυθόρμητα» πάρτι, υπήρχε τίποτα να μας γλιτώσει από αυτή τη γλιτσερή κόκκινη, λευκή και μπλε λαίλαπα;
Πως θα γινόταν να αναβληθεί αυτή η αντιδραστικά παιδιάστικη ανοησία;
Ευτυχώς κάποιοι αποφάσισαν τότε να αντιδράσουν, να απαντήσουν φασαριόζικα. Η μουσική, αυθάδικη, πολεμοχαρής φόρμα του punk, προέλασε τσαλαπατώντας με τις λασπωμένες αρβύλες της το Βασιλικό Δείπνο, μετά ρεύτηκε, φώναξε «άντε γαμηθείτε!» και ξέρασε στο χαλί.
Οι Sex Pistols με τους αναρχικούς στίχους τους και τη θορυβώδη μουσική τους, ο Mclaren με τα μεγαλεπήβολα σχέδιά του κι ο Jamie Reid που κάρφωσε την παραμάνα του στη βασιλική μύτη, μας έδειξαν τον τρόπο για να εκφράσουμε τη δυσαρέσκειά μας. Οι Clash έχοντας ήδη βαρεθεί με τις ΗΠΑ, μας συμβούλευαν να προετοιμαστούμε για τον Αγγλικό Εμφύλιο Πόλεμο. Το punk κούρσεψε εκείνη την Επέτειο. Φυσικά, οι εφημερίδες εξακολούθησαν να γλύφουν τη μοναρχία. Τα αξιολύπητα πάρτυ στους δρόμους έγιναν έτσι κι αλλιώς. Αλλά το God Save The Queen των Pistols έδωσε σε όσους δεν είχαν διάθεση να υποκύψουν ένα λόγο να συσπειρωθούν. Και δεν ήταν απλώς για να πούμε «άντε γαμηθείτε!» σε κάποιους πλούσιους αριστοκράτες. Ήταν ένα πολύ μεγαλύτερο κίνημα, ένα «άντε γαμηθείτε!» προς τον Τύπο, τη μουσική βιομηχανία και την κυβέρνηση.
Η ειρωνεία της υπόθεσης ήταν οτι το «φασιστικό καθεστώς» που τραγουδούσε ο Lydon/Rotten, το υπηρετούσε μια κυβέρνηση Εργατικών. Τότε, όπως και τώρα, φαινόταν οτι οι Εργατικοί είχαν χάσει το δρόμο τους και απλά φρόντιζαν για τα συμφέροντα της οικονομικής ολιγαρχίας. Εξετάζοντας την κατάσταση αναδρομικά, ποτέ δεν ήμασταν τόσο καλά όσο τότε και ποτέ δεν θα ξαναγίνουμε: εμείς, οι φορολογούμενοι (ή οι φοροφυγάδες), είχαμε ακόμα στην κατοχή μας τους σιδηροδρόμους, τις τηλεφωνικές εταιρείες, το νερό, το ηλεκτρικό μέχρι και τα αεροπλάνα. Όταν ταξιδεύαμε ήμασταν επιβάτες, όχι πελάτες. Δεν είχαμε ακόμα ακούσει για «Βασικούς Μετόχους», ΑΕΠ ή για τον Steven Byers.
Πράγματι, την εξέγερση του punk το 1977 ακολούθησαν μαύρες μέρες: τα χρόνια της Θάτσερ, του Ρήγκαν και των Duran Duran. Η μουσική βιομηχανία τρομοκρατημένη και σοκαρισμένη από την εξάπλωση των συγκροτημάτων garage, που έφτιαχναν μόνα τους τη μουσική τους, αντεπιτέθηκε. Και το έκανε χρησιμοποιώντας δυο όπλα: το MTV και το CD. Το MTV αποβλάκωσε τους πάντες δίνοντας έμφαση στην εικόνα όμορφων και ανιαρών συγκροτημάτων, αποκλείοντας το punk (και τη Μαύρη Μουσική και οτιδήποτε άλλο είχε ενδιαφέρον) από τις λίστες του. Το CD, μας είπαν, οτι είναι «καλύτερο» από το βινύλιο –δεν χαράζεται, δεν «πηδάνε» τα κομμάτια, αντέχει για πάντα, μπλα, μπλα, μπλα, ψέμματα, ψέμματα, ψέμματα. Το μόνο που έκανε το CD ήταν να αποκλείσει τους δημιουργούς από τα μέσα παραγωγής και διάδοσης της μουσικής τους. Που ακούστηκε οι μουσικοί να «κόβουν» από μόνοι τους δίσκους βινυλίου και να τους πουλάνε ανεξάρτητα από τις πολυεθνικές; Απαράδεκτο! Έπρεπε να σταματήσει αμέσως αυτή η κατάσταση. Και σταμάτησε.
Μιλάμε για 20 χρόνια πριν το CD γίνει φτηνό και προσιτό υλικό. Τώρα πλέον που το CD είναι φτηνό, ρίξτε μια ματιά στην ανάπτυξη της τεχνολογίας κατά της παράνομης αντιγραφής και στην καθιέρωση ασφυκτικών νόμων προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας.
Τότε το MTV και το CD δεν μετακίνησαν μονάχα τα γκολπόστ, αλλά όργωσαν κανονικά ολόκληρο το γήπεδο. Το punk έχασε τη μάχη. Οι Βασιλικοί και οι χοντροί κηφήνες έγιναν πλουσιότεροι, όπως και όσοι καλλιτέχνες είχαν την έγκριση των υψηλών κλιμακίων του MTV. Οι πολυεθνικοί κολοσσοί μάσησαν ότι είχε απομείνει στη Βρετανία και κονόμησαν ακόμα πιο χοντρά.
Και τώρα! Να κάνουμε ένα άλμα 25 χρόνων για να βρεθούμε στο σήμερα!
Βόμβες πέφτουν με τη δική μας έγκριση στο Αφγανιστάν και στο Βόρειο Ιράκ. Αύριο μπορεί να πέσουν στη Σομαλία ή στη Βαγδάτη. Η κληρονομιά μας έχει εξανεμιστεί, πουλήθηκε από τους φτηνότερους μεταπράτες του πλανήτη.
Άκου τώρα κι αυτό! Είναι πάλι η Επέτειος της Brenda και μια μπάντα απεξαρτημένων πρώην πρεζονιών και νυν πολυεκατομμυριούχων ετοιμάζεται να δώσει συναυλία στο Παλάτι του Buckingham! Ο Eric Clapton, ο Macca (σ.μ. Paul McCartney), ο Phil Collins και άλλοι MTVίτες θα τραγουδήσουν για το γερασμένο κορίτσι. Είναι, πάνω-κάτω, οι ίδιοι που μαζεύτηκαν για να τραγουδήσουν την αλληλεγγύη μας στους Αμερικάνους μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Πως και λείπει ο Sting από τέτοια γιγάντια επιχείρηση γλειψίματος;
Για να ξέρεις πάντως, αυτός ο γερο-ρόκερ δεν είναι αλληλέγγυος με τους Αμερικάνους. Απεχθάνεται την αντιδραστική, τρομοκρατική τους κυβέρνηση με το νέο του στρατόπεδο βασανιστηρίων που, εντελώς προβοκατόρικα, λειτουργεί σε Κουβανέζικο έδαφος. Αυτός ο γερο-ρόκερ δεν είναι βαριεστημένος απέναντι στις ΗΠΑ, είναι εξοργισμένος μαζί τους, επειδή σπατάλησαν τη μοναδική ευκαιρία που είχαν να δημιουργήσουν παγκόσμια ειρήνη. Αυτός ο ρόκερ δεν είναι βαριεστημένος ούτε με τους Βασιλικούς: είμαι το ίδιο παθιασμένα εναντίον τους όσο ήμουνα και το 1977. Θέλω να τους δω να φεύγουν.
Σε ποιους να στραφείς αυτούς τους δύσκολους καιρούς; Πάντως όχι στους «νέους» Εργατικούς που μας κυβερνάνε. Ούτε στη τηλεόραση. Και σίγουρα, ούτε στον κινηματογράφο. Χάθηκε άραγε κάθε ελπίδα αναρχικής δικαιοσύνης;
Αλλά περίμενε... Τι είναι αυτό που ακούγεται από μακριά; Μοιάζει με μουσική κάτω από τους ήχους λασπωμένων αρβύλων.
Πριν δυο βδομάδες πήγα στο Leeds για να παρακολουθήσω μια διαφορετική και πιο ήσυχη επέτειο - οι Chumbawamba έκλειναν 20 χρόνια συναυλιών. Έχουν ένα τραγούδι που θεωρήθηκε τόσο προσβλητικό από τη δισκογραφική τους εταιρεία ώστε τους απαγόρευσαν να το βάλουν στο καινούργιο τους άλμπουμ. Αλλά οι φήμες λένε οτι κυκλοφορεί στο ίντερνετ. Λέγεται ΛΙΣΤΑ ΕΠΙΒΑΤΩΝ. Είναι ένα πολύ απλό τραγούδι. Οι στίχοι του είναι μια αλφαβητική λίστα ονομάτων. « Berlusconi, Richard Branson, Tony Blair», συνοδευμένα από τη λέξη «Αντίο». Είναι και η Brenda σε αυτή τη λίστα απ΄ότι μου είπαν. Όπως κι ο Macca και ο Phil Collins και πολλοί άλλοι διακεκριμένοι καλλιτέχνες. Και σαν όλους τους ύμνους, το λογοκριμένο τραγούδι των Chumba μπορεί να μετατραπεί αναλόγως: «S Club 7, Atomic Kitten, Eric Clapton, αντίο...»
Ένας rock and roll ύμνος δεν φέρνει την επανάσταση φυσικά.
Αλλά θα πρέπει από κάπου ν΄αρχίσουμε.
Alex Cox
Ετικέτες Κολλήματα
