Της Ντορας Μπακογιαννη και του Franco Frattini*
| (26/06/2009) Article by FM D. Bakoyannis and her Italian counterpart Mr. Franco Frattini entitled ‘European Security revisited’ |
Στις 27 και 28 Ιουνίου, η ελληνική προεδρία του ΟΑΣΕ θα φιλοξενήσει στην Κέρκυρα μιαν Ατυπη Υπουργική Σύνοδο, η οποία πρόκειται να δώσει το έναυσμα για ένα νέο διάλογο, σχετικά με το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Η Ιταλία έχει υποστηρίξει ενεργά την ελληνική πρωτοβουλία. Και οι δύο χώρες πιστεύουμε ότι η ευρωπαϊκή ασφάλεια παραμένει ένα «ζωντανό» θέμα που αναθεωρείται συνεχώς.
Από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο προς τη δημιουργία μιας «ολοκληρωμένης και ελεύθερης» Ευρώπης. Διευρύναμε την Ευρωπαϊκή Ενωση, το ΝΑΤΟ και το Συμβούλιο της Ευρώπης, μετασχηματίσαμε τη ΔΑΣΕ σε ΟΑΣΕ και υιοθετήσαμε μια σειρά νέων και σημαντικών κειμένων: από τον Χάρτη των Παρισίων το 1990 μέχρι τον Χάρτη Συνεργατικής Ασφάλειας της Κωνσταντινούπολης το 1999. Ωστόσο, δεν έχουμε ακόμη εδραιώσει πλήρως το πλαίσιο για διαρκή ασφάλεια σε περιβάλλον κοινών αξιών και δεσμεύσεων.
Ο πόλεμος στη Γεωργία το προηγούμενο καλοκαίρι κατέδειξε ότι οι παλιοί διχασμοί εξακολουθούν να υπάρχουν. Είναι ανάγκη να ενισχύσουμε την αμοιβαία εμπιστοσύνη και να δούμε με κατανόηση τις ανησυχίες όλων. Πρέπει να διαμορφώσουμε ένα κοινό όραμα -κοινούς κανόνες συνύπαρξης-- για την περιοχή που εκτείνεται από το Βανκούβερ μέχρι το Βλαδιβοστόκ. Πρέπει να αποκαταστήσουμε και να κατοχυρώσουμε στη θεωρία και στην πράξη την έννοια της «συνεργατικής ασφάλειας» με τη συμμετοχή όλων. Αφετηρία μας είναι ότι δεν υπάρχουν πλέον εχθρότητες στον ευρωπαϊκό χώρο, αλλά κοινές απειλές, που πρέπει να αντιμετωπίσουμε μαζί.
Πέραν τούτου, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η ασφάλεια στον 21ο αιώνα έχει καταστεί μια ιδιαίτερα περίπλοκη και πολύπλευρη έννοια. Οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ της διακρατικής και της εσωτερικής ασφάλειας έχουν καταστεί ολοένα και πιο ασαφείς. Αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να παρακαμφθεί στη συζήτησή μας για την ασφάλεια: πρέπει να προσεγγίσουμε τον νέο διάλογο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια που θα ξεκινήσει στην Κέρκυρα ως μια ανοιχτή διαδικασία, χωρίς αυστηρό χρονοδιάγραμμα και προκαθορισμένο αποτέλεσμα. Εξάλλου, η Πράξη του Ελσίνκι ήταν το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας που διήρκεσε σχεδόν τρία χρόνια. Ο ΟΑΣΕ χάρη στο γεωγραφικό του εύρος και στην καθολική συμμετοχή των κρατών που τον απαρτίζουν, είναι το ιδανικό πλαίσιο για τη διεξαγωγή ενός διαλόγου για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Δεν ξεκινάμε από μηδενική βάση. Εχουμε ένα «κεκτημένο» ασφάλειας επί του οποίου μπορούμε να επενδύσουμε. Ο πρώτος στόχος του νέου διαλόγου για την ασφάλεια, επομένως, είναι να δούμε με νέο μάτι τις αρχές της Πράξης του Ελσίνκι του 1975, οι οποίες χρειάζεται να προσαρμοστούν στο νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Δεύτερον, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να διαμορφώσουμε νέους μηχανισμούς για να βελτιωθεί η πρακτική εφαρμογή των δεσμεύσεων των κρατών μελών του ΟΑΣΕ ως προς τις τρεις διαστάσεις της ευρωπαϊκής ασφάλειας, δηλαδή τη στρατιωτική, την οικονομική και την ανθρώπινη.
Τέλος, θα πρέπει να εμβαθύνουμε τη συζήτηση για τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίσουμε τις σύγχρονες απειλές, ήτοι τις οριζόντιες απειλές που περιλαμβάνουν την τρομοκρατία, τη διακίνηση ναρκωτικών, την παράνομη μετανάστευση, το οργανωμένο έγκλημα, τη διάδοση των πυρηνικών όπλων, έως και την ενεργειακή ασφάλεια και το περιβάλλον.
Προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις νέες αυτές απειλές, μπορούμε να συνεργαστούμε με πολλούς άλλους Οργανισμούς που ήδη υπάρχουν. Χρειαζόμαστε ρεαλισμό και ευελιξία, διευθετήσεις ad hoc και δίκτυα, προκειμένου να συνεργαστούμε αποτελεσματικά με τα συμμετέχοντα κράτη του ΟΑΣΕ, καθώς και με άλλους οργανισμούς, σε περιφερειακό επίπεδο, για την αντιμετώπιση των κοινών αυτών προκλήσεων. Η αποστολή είναι που διαμορφώνει τον συνασπισμό και όχι το αντίστροφο.
Αυτή η προσέγγιση από τη «βάση προς την κορυφή» σχετικά με τις οριζόντιες απειλές θα πρέπει να συνοδεύεται και από μια ουσιαστική αναθεώρηση των ζητημάτων «σκληρής ασφάλειας». Καλωσορίζουμε με ιδιαίτερη θέρμη τη νέα προσέγγιση της αμερικανικής κυβέρνησης υπό τον πρόεδρο Ομπάμα ως προς την ασφάλεια και τον ανανεωμένο, καθώς και τον στρατηγικό διάλογο μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας για τον αφοπλισμό. Οφείλουμε επίσης να αποκαταστήσουμε τη βιωσιμότητα της Συνθήκης CFE ως ακρογωνιαίου λίθου της ευρωατλαντικής ασφάλειας και να καταβάλουμε περισσότερες προσπάθειες, προκειμένου η αναθεωρημένη Συνθήκη CFE να τεθεί σε ισχύ το συντομότερο δυνατό. Θα θέλαμε η Ευρώπη να διαδραματίσει έναν πιο δραστικό ρόλο στον διάλογο για τη σκληρή ασφάλεια.
Στο περιθώριο της συνάντησης του ΟΑΣΕ στην Κέρκυρα, θα διεξαχθεί επίσης υπουργική συνάντηση του Συμβούλιου ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Θα είναι η πρώτη συνάντηση μετά τον πόλεμο στη Γεωργία. Η Ιταλία και η Ελλάδα χαιρετίζουν ιδιαίτερα την επαναδραστηριοποίηση του Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ρωσίας σε πολιτικό επίπεδο.
Πραγματικά, δεν θα μπορέσουμε να εδραιώσουμε αξιόπιστα την ασφάλεια στον κοινό ευρωπαϊκό χώρο, παρά μόνο αν αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη και τον διάλογο μεταξύ της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και του πιο σημαντικού της εταίρου. Είκοσι χρόνια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, έχει έρθει η ώρα να γυρίσουμε σελίδα. Και η διαδικασία της Κέρκυρας είναι αυτή η ευκαιρία. Δεν έχουμε το περιθώριο να τη χάσουμε.
Η κ. Ντόρα Μπακογιάννη είναι υπουργός Εξωτερικών και προεδρεύουσα του ΟΑΣΕ και ο κ. Franco Frattini είναι υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας.
Η αντιμετώπιση του ζητήματος της ευρωπαϊκής ασφάλειας στην Κέρκυρα
| (26/06/2009) Article of Foreign Minister Ms. D. Bakoyannis in the Huffington Post entitled ‘Tackling European security in Corfu’ |
της κας Ντόρας Μπακογιάννη
26 Ιουνίου 2009
Πριν 20 χρόνια, οι Υπουργοί Εξωτερικών της Αυστρίας και της Ουγγαρίας έκοψαν από κοινού το συρματόπλεγμα που χώριζε τις δυο χώρες τους. Αυτή η απλή πράξη σήμανε την αρχή του τέλους για το Σιδηρούν Παραπέτασμα και για δύο γενιές αντιπαράθεσης μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Λίγο αργότερα έπεσε το Τείχος του Βερολίνου και οι ηγέτες της Ευρώπης και της Αμερικής υιοθέτησαν τον Χάρτη των Παρισίων για μια Νέα Ευρώπη, διακηρύσσοντας με τόλμη μια «νέα εποχή δημοκρατίας, ειρήνης και ενότητας» για την περιοχή μας.
Πρόκειται σίγουρα για μια ιδιαίτερα αξιομνημόνευτη επέτειο δεδομένης της εκπληκτικής προόδου που έχουμε πραγματοποιήσει τις τελευταίες δύο δεκαετίες: η μετάβαση στη δημοκρατία, η οικονομική ανάπτυξη και η πολιτική ενσωμάτωση έχουν αλλάξει άρδην το τοπίο στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη.
Κι όμως αυτή η εκπληκτική πρόοδος αποδείχτηκε εύθραυστη, καθώς προσέκοπτε σε παρατεταμένες διενέξεις και μάλιστα – όπως είδαμε τον περασμένο Αύγουστο στον Καύκασο – έφτασε να ανατραπεί από αναζωπυρωθείσες συγκρούσεις. Παρατηρείται διάβρωση της βασικής δομής της Ευρώπης ως προς τον έλεγχο των εξοπλισμών και την οικοδόμηση εμπιστοσύνης, η οποία διευκόλυνε την καταστροφή άνω των 60.000 όπλων βαρέος εξοπλισμού από το 1992.
Παράλληλα, η αλληλεξάρτηση των κρατών της Ευρασίας – η συνεργασία σε τομείς-κλειδιά όπως η ενέργεια και η οικονομία – έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα. Αλλά κι εκεί επίσης ορθώνονται φραγμοί στην επίτευξη προόδου, όχι τόσο εξαιτίας αντικρουόμενων συμφερόντων στους τομείς αυτούς καθεαυτούς – δεδομένου ότι η ευημερία και η ενεργειακή ασφάλεια είναι προς το συμφέρον όλων – αλλά εξαιτίας της δυσπιστίας και των γεωπολιτικών εντάσεων που μέχρι στιγμής παρεμποδίζουν τη διεξαγωγή ενός ουσιαστικού διαλόγου σχετικά με την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Σήμερα, η εκ νέου δέσμευση της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών να εργαστούν για την εύρεση χρυσής τομής, εστιάζοντας τη σχέση τους σε όσα τους ενώνουν, δημιουργεί μια θετική συγκυρία την οποία πρέπει να αξιοποιήσουμε.
Υπό το πρίσμα αυτό, προσκάλεσα τους Υπουργούς Εξωτερικών των 56 συμμετεχόντων κρατών του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) να συνέλθουν στην Κέρκυρα στις 28 Ιουνίου με ιδιαίτερο στόχο να συγκεντρωθούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι γύρω από το ίδιο τραπέζι ως ίσοι εταίροι στον διάλογο. Επιδίωξή μας είναι να υπάρξει μια άτυπη αλλά σοβαρή συζήτηση σχετικά με την ευρωπαϊκή ασφάλεια σε μια προσπάθεια για εκκίνηση των διαπραγματεύσεων.Το Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ρωσίας θα συναντηθεί επίσης στην Κέρκυρα στις 27 Ιουνίου και συμμερίζεται τον στόχο της προώθησης κοινών δράσεων κατά των κοινών απειλών της τρομοκρατίας, της διάδοσης των πυρηνικών όπλων, της πειρατείας, της περιφερειακής αστάθειας, και της αποκατάστασης της εμπιστοσύνης.
Η Ελληνική Προεδρία του ΟΑΣΕ πρότεινε τη συνάντηση αυτή επειδή χρειάζεται να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα ασφαλείας, τα οποία παραμένουν ανοιχτά στην περιοχή του ΟΑΣΕ. Σίγουρα, οι μεγαλύτερες προκλήσεις του 21ου αιώνα για την ευρωπαϊκή ασφάλεια βρίσκονται εκτός της περιοχής μας. Γι’αυτό χρειάζεται να αναρωτηθούμε: Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τα ζητήματα ασφαλείας στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, τα πυρηνικά προγράμματα του Ιράν και της Βορείου Κορέας και το Μεσανατολικό ζήτημα όταν βαρύνοντα ζητήματα ασφαλείας στην ίδια μας την περιοχή παραμένουν πολιτικά μετέωρα; Και χρειάζεται να αποκτήσουμε τα εργαλεία και την πολιτική που θα μας βοηθήσουν να επιλύσουμε τις διαφορές μας και να αντιμετωπίσουμε τις πραγματικές προκλήσεις ασφαλείας της σύγχρονης εποχής. Συνεπώς, στόχος μας αυτό το Σαββατοκύριακο είναι να καταστήσουμε σαφές ότι όλα τα μέλη έχουν την πολιτική βούληση να ξεκινήσουν τη διαδικασία της Κέρκυρας, η οποία θα μας βοηθήσει να αποδεχθούμε την αλληλεξάρτησή μας, να εντοπίσουμε τους κοινούς μας στόχους και να δράσουμε μαζί προκειμένου να εγγυηθούμε την ασφάλεια της Ευρώπης στον 21ο αιώνα.
Η Ντόρα Μπακογιάννη είναι Υπουργός Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας και Προεδρεύουσα του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), του μεγαλύτερου περιφερειακού οργανισμού για την ασφάλεια. Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε τον δικτυακό τόπο του ΟΑΣΕ στη διεύθυνση www.osce.org ή αναζητήστε τον ΟΑΣΕ στο Twitter: http://twitter.com/osce.
