Ιράν
Για χρόνια πολλά η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας δεν σήμαινε απολύτως τίποτα για τις γυναίκες του Ιράν, που, όπως χαρακτηριστικά έλεγε η Μερί Αμίρι, «ως φύλο απορρίπτονται από το ίδιο το καθεστώς, καθημερινά βιώνουν το φόβο, το μίσος, την κακομεταχείριση, διακρίσεις...». Η Αμίρι είναι εκπρόσωπος της Ενωσης Δικαιωμάτων των Γυναικών στο Ιράν, που, απ' όταν ιδρύθηκε, έχει -φυσικά- μπει στο στόχαστρο, έχει όμως ταυτόχρονα προσελκύσει την προσοχή των ξένων και καταφέρνει να δημιουργεί έναν φορέα προστασίας των γυναικών και διεκδίκησης στοιχειωδών δικαιωμάτων.
Η καταστολή
Πέρυσι, ανήμερα της Ημέρας της Γυναίκας, η Ενωση έκανε διαδήλωση που κατεστάλη βιαίως. Τον περασμένο Ιούνιο, διαδήλωση κατά των διακρίσεων εναντίον γυναικών -μεταξύ των οποίων ο νόμος περί πολυγαμίας και οι νόμοι περί κηδεμονίας που μετά το διαζύγιο δίνουν τα παιδιά στον πατέρα, θεωρώντας τη γυναίκα υπεύθυνη, ένοχη- κατέληξε σε συλλήψεις συμμετεχουσών. Προχθές, κατά την έναρξη της δίκης των κατηγορουμένων έγιναν ακόμα 30 συλλήψεις ακτιβιστριών. Η ύπατη αρμοστής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα Λουίζ Αρμπούρ διαμαρτυρήθηκε, αλλά τίνος το αυτί ιδρώνει; Χαρακτηριστικό είναι ότι από προχθές η Εισαγγελία της Τεχεράνης ξεκίνησε εκστρατεία κατά των γυναικών «που δεν ντύνονται όπως πρέπει». Αρκεί να διαβάσει κανείς την ανακοίνωση, για να καταλάβει το πνεύμα: «Οι γυναίκες που διαδίδουν την πορνεία (!) και συνειδητά επιδιώκουν να βλάψουν την κοινωνική και ηθική ασφάλεια με ανάρμοστη ενδυμασία και συμπεριφορά, θα μας βρουν αντιμέτωπους».
Κατά καιρούς, η καταστολή ενέχει στοιχεία... διπλωματίας. Αντιλαμβανόμενη ότι διά της βίας δεν μπορεί πάντα να επιβάλλεται μια συγκεκριμένη επιλογή -που στην περίπτωσή μας είναι η σκοτεινή ισλαμική ενδυμασία- η ίδια η Αστυνομία κατέφυγε στο παρελθόν σε τεχνικές γραφείων δημοσίων σχέσεων. Οργάνωσε έκθεση ισλαμικού «πολιτικά ορθού» γυναικείου ρούχου και προσπάθησε να πείσει τους ντόπιους σχεδιαστές μόδας να υπηρετήσουν αυτά τα πρότυπα. «Θέλουμε να κατευθύνουμε τους σχεδιαστές ώστε να καλύψουν τις ανάγκες της κοινωνίας μας. Δεν θέλουμε να παίρνουν ιδέες από τη δορυφορική τηλεόραση», δήλωνε πρόσφατα σε ρεπορτάζ του BBC ο εκπρόσωπος της αστυνομίας Σαρντάρ Ανσάρι.
Η αντίσταση
Για να κρατηθούν ζωντανές μέσα στο γενικότερο κλίμα καταστολής, οι γυναίκες του Ιράν σπουδάζουν, σε ένα βαθμό κάνουν χρήση του Διαδικτύου για να επικοινωνούν με τον έξω κόσμο, αλλά κάποτε κάποτε συμμετέχουν και σε επιδείξεις μόδας, φυσικά «μόνο για γυναίκες».
Η πρώτη φορά που διάβασα για «μικτή» επίδειξη -ήταν νομίζω και η πρώτη φορά που έγινε κάτι τέτοιο- ήταν σε ρεπορτάζ του Ελληνα δημοσιογράφου Ιάσονα Αθανασιάδη που ζει και εργάζεται στην Τεχεράνη, για το www.worldpoliticsswatch.com.
Η επίδειξη της Ιρανοαμερικανίδας Νίνα Γκαφάρι έγινε το Σεπτέμβριο σε υπόγειο γκαράζ και είχε μάλλον αξιοπρεπή συμμετοχή, αν και όλοι γνώριζαν ότι θα μπορούσαν να καταλήξουν στο αστυνομικό τμήμα.
Αυτή η ιδιαίτερη μορφή αντίστασης όμως αναδύεται και από μια είδηση που βγήκε στο τηλεοπτικό ABC πριν από λίγο διάστημα και πέρασε στα ψιλά: Το Ιράν, λοιπόν, θεωρείται μία από τις πρωτεύουσες της παγκόσμιας βιομηχανίας ρινοπλαστικής! Ο αριθμός των γυναικών που επιλέγουν αυτήν την επέμβαση έχει εκτοξευτεί τα τελευταία χρόνια. «Η Τεχεράνη είναι ένα από τα παγκόσμια κέντρα κοσμητικής χειρουργικής», διαπιστώνει ο Μαγκίντ Ναβάμπ, ο αποκαλούμενος και «Μιχαήλ Αγγελος της Τεχεράνης». Γιατί; Γιατί είναι πλαστικός χειρουργός με -ήδη- τουλάχιστον 30.000 ρινοπλαστικές στην καριέρα του. Φανταστείτε: μια γυναίκα που είναι υποχρεωμένη να φορά κεφαλομάντιλο, το οποίο αφήνει να φαίνεται το πρόσωπο από τα φρύδια ώς τα χείλη, πόσες επιλογές έχει για να δείχνει όμορφη;
Για τις Ιρανές όμως, η ρινοπλαστική πέρα από μια αισθητική παρέμβαση που έχει να κάνει με την ανάγκη τους -όπως και κάθε γυναίκας παντού- να είναι όμορφες, αποτελεί σύμβολο ελευθερίας.
Ε.ΒΑΤ.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 08/03/2007
