Από τους Νικόλα Λεοντόπουλο, Μαρίνα Πετροπούλου, Βασίλη Δανέλλη
ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ
1. Ο καλός μεσάζων δεν λέγεται... μεσάζων αλλά «κονσάλταντ».
Ο Δημήτρης Μωραϊτης είναι ο κλασικός μεσάζων. Ο ίδιος προτιμά την ιδιότητα του «συμβούλου», ή απλώς «κονσάλταντ». Στη δεκαετία του ’70 πρωτοστάτησε στην ίδρυση του Οικονομικού Επιμελητηρίου. Γνωρίστηκε με τον Σκόλνικ το 1990 και από τότε εργάστηκε γι’ αυτόν. Λέει: «Ο μεσάζων είναι ο άνθρωπος που θα σε πάει εκεί που πρέπει». Αυτοσυστήνεται: «Εγώ είμαι ο άνθρωπος που πήγε τους Ισραηλινούς επενδυτές στην ελληνική κυβέρνηση».
2. Ο καλός μεσάζων δεν πρέπει να φαίνεται πουθενά.
Δεν είναι τυχαίο ότι γνωρίζουμε μόνο τις αποτυχίες των «μεσαζόντων». Ο ίδιος ο Σκόλνικ είναι πρόσωπο μυθιστορηματικό. Οι έλληνες φίλοι του τον περιγράφουν ως «φιλέλληνα που δεν έβγαλε ποτέ δραχμή από την Ελλάδα», «πλακατζή», «σοφό και δίκαιο». Πέρα απ’ αυτούς, λιγοστοί τον έχουν δει - έστω και σε φωτογραφία - παρ’ ότι δραστηριοποιείται στην Ελλάδα πάνω από 15 χρόνια! Αόρατη είναι και η εταιρεία του, η Sygma Sales International, μια υπεράκτια με έδρα τον Παναμά.
3. «Ο καλός μεσάζων είναι σαν τον ιερέα»
Τι είναι όμως οι μεσάζοντες; Αναγκαίοι μεσολαβητές που φέρνουν τις πολυπόθητες επενδύσεις; Ή παράγοντες διαφθοράς για πολιτικούς και επιχειρηματίες; Απαντά ο κ. Μωραΐτης: «Για να πας στον Παράδεισο πρέπει να μεσολαβήσει ο ιερέας. Χωρίς τον μεσάζοντα, τίποτα δεν αποκτά σάρκα και οστά. Αλλιώς, πώς θα έρθουν οι επενδύσεις;» Και η νομιμότητα; «H νομιμότητα αφορά την τελευταία πράξη, όταν πέφτουν οι υπογραφές. Ο,τι προηγήθηκε, δεν αφορά τη νομιμότητα».
ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ
4. Ο καλός μεσάζων έχει για την κάθε δουλειά τον σωστό άνθρωπο.
Τι προηγείται συνήθως των υπογραφών; Φυσικά, η δικτύωση. «Παντού πρέπει να έχεις “άνθρωπο”» είναι το μότο του κ. Μωραΐτη. Στην ισραηλινή δικογραφία της υπόθεσης, ο Σκόλνικ παρουσιάζεται ως παράγων με “υψηλές γνωριμίες” στην Ελλάδα. Και πράγματι, οι άκρες του κ. Σκόλνικ εκτείνονται από πολιτικούς στη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ μέχρι επιχειρηματίες όπως ο Σωκράτης Κόκκαλης, και από την αλληλοϋποστήριξη του ελληνικού και του εβραϊκού λόμπι στην Ουάσιγκτον μέχρι τον Πατριάρχη στην Ιερουσαλήμ. (βλ. πλαίσιο για την επίσκεψη των 6 στελεχών του ΠΑΣΟΚ στην Ιερουσαλήμ)
5. Ο καλός μεσάζων φροντίζει να έχει τον κατάλληλο πολιτικό «προστάτη». (βλ. και 8)
Σχεδόν όλες οι δουλειές του Σκόλνικ στην Ελλάδα είχαν τον ίδιο φανατικό υποστηρικτή: Τον «φιλέλληνα» Αριέλ Σαρόν. Σε όποιο υπουργείο κι αν βρέθηκε ο Σαρόν, πάντα βρισκόταν η κατάλληλη ιδέα για δουλειές με την Ελλάδα. Ως υπουργός Οικισμού προώθησε τις κατοικίες των Ρωσοεβραίων μεταναστών. Ως υπουργός Ενέργειας τη συμφωνία για το φυσικό αέριο. Ως υπουργός Εξωτερικών το θέμα του Πάτροκλου. Ανεξάρτητα από τα συμφέροντά του μαζί με τον Απελ και δευτερευόντως τον Σκόλνικ, ο Σαρόν διέβλεπε στα έργα αυτά την ευκαιρία μιας ελληνοισραηλινής συνεργασίας πολιτικής όσο και οικονομικής, ιδίως σε τομείς ζωτικούς όπως η ενέργεια.
6. Ο καλός μεσάζοντας φροντίζει ο πρέσβης να είναι συνεργάσιμος.
Οταν ο πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα Ραν Κουριέλ κρίθηκε από τον Απελ και τον Σκόλνικ «μη συνεργάσιμος», ο Αριέλ Σαρόν ως υπουργός Εξωτερικών προχώρησε στην αντικατάστασή του. Στη θέση του επανέφερε τον Αύγουστο του 2001 τον Νταβίντ Σασσόν, φίλο του Σκόλνικ, ο οποίος είχε βρεθεί στην ίδια θέση, το «’90-’96. Ηταν η πρώτη φορά που πρέσβης του Ισραήλ επέστρεψε σε παλιό του πόστο. Στο μεσοδιάστημα ’96-’99, κατά το οποίο ο Σασόν υπηρέτησε στη Σερβία, τα τρία Σ (Σαρόν, Σκόλνικ, Σασόν) συνυπήρξαν σε πολλές μπίζνες, σύμφωνα με όσα μας είπε ο δημοσιογράφος της Haaretz Αμίρ Ορέν.
7. Ο καλός μεσάζων πρέπει να έχει άκρες παντού, ακόμα και στη φυλακή...
Ο μοναχός Συνέσιος συνέλεγε τις εισφορές προς το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων από όλο τον κόσμο. Φυλακίστηκε επειδή δολοφόνησε την οικιακή βοηθό του Πατριάρχη Διόδωρου. Ως άνθρωπος που ήξερε πολλά για τα οικονομικά του Πατριαρχείου, ενδιέφερε πολύ τους μεσάζοντες. Μέσω ενός πρώην δεσμοφύλακα, κατάφεραν να του εξασφαλίσουν καλύτερες συνθήκες κράτησης και τελικά να τον αποφυλακίσουν. Χρειάστηκε προηγουμένως να δηλώσει ο Πατριάρχης Ειρηναίος ότι τον συγχωρεί δημοσίως. Γι’ αυτή τη «συγνώμη» πληρώθηκαν 100.000 δολάρια στον Ειρηναίο, σύμφωνα με συνεργάτη του Πατριάρχη που ήταν παρών στη συναλλαγή.
ΟΙ “ΔΟΥΛΕΙΕΣ”
8. Ο καλός μεσάζων δε λέει ποτέ όχι σε μια καλή ιδέα.
Ο Πάτροκλος δεν ήταν παρά ένα από τα σχέδια που «έτρεξε» η ομάδα Σκόλνικ στην Ελλάδα. Είχαν προηγηθεί στη δεκαετία του ’90 άλλα έργα, που όμως δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ. Συνοπτικά: Το 1990, κατασκευή κατοικιών στο Ισραήλ για Ρωσοεβραίους μετανάστες έναντι μισού δισ. $. Πρόταση στην Εθνική Τράπεζα για δίκτυο υποκαταστημάτων στο Ισραήλ. Πρόταση στα Ελληνικά Διυλιστήρια για πρατήρια καυσίμων «από το Τελ Αβίβ ως το Αμμάν». Και, το πιο μεγάλο: Πρόταση στην Ελλάδα να προμηθεύει σε σταθερή βάση το Ισραήλ με φυσικό αέριο. Ολα, λέει ο Γεώργιος Βούλγαρης, διευθύνων σύμβουλος της Σελήνης, της εταιρείας του Απελ και του Σκόλνικ στην Ελλάδα, «έργα μεγάλα, από τα οποία η Ελλάδα μόνο να ωφεληθεί είχε». Αντ’ αυτού, λέει ο Δ. Μωραΐτης «κλαιγόμαστε για τη συνεργασία Ισραήλ-Τουρκίας».
9. Για τον καλό μεσάζοντα, ακόμα και ο εχθρός μπορεί να γίνει συνέταιρος.
Ο Νόρμαν Σκόλνικ είναι θρησκευόμενος Εβραίος, αλλά αυτό δεν εμπόδισε καθόλου τις καλές του επαφές με την ηγεσία της Παλαιστινιακής Αρχής. Οταν τον Ιανουάριο του 1999 η αντιπροσωπεία του ΠΑΣΟΚ συναντήθηκε με τον Γιασέρ Αραφάτ στη Ραμάλα, και ’κει ο Σκόλνικ «έβαλε τις γνωριμίες του να δουλέψουν», σύμφωνα με την ισραηλινή δικογραφία. Αυτήκοος μάρτυρας μας μετέφερε το εξής ανέκδοτο: Την ώρα που ο Θόδωρος Τσουκάτος πόζαρε για τη φωτογραφία με τον Παλαιστίνιο ηγέτη, ο εξ απορρήτων του Αραφάτ έσκυψε και του είπε: «Εχετε χαιρετίσματα από τον κ. Σκόλνικ»...
Σαρόν και Αραφάτ μπορεί να ήταν εχθροί στο πεδίο της μάχης, έγιναν όμως συνέταιροι στο πεδίο των καζίνων! Το 1998, στο πλαίσιο των συμφωνιών του Όσλο, ιδρύθηκε το καζίνο Oasis στην Ιεριχώ. Στο καζίνο είχαν μερίδια μέσω εταιρειών-βιτρινών, τόσο η οικογένεια Σαρόν όσο και η οικογένεια Αραφάτ. Το πλειοψηφικό μερίδιο ανήκει στον Αυστριακό Μάρτιν Σλαφ της Casinos Austria. Η Casinos Austria κατέχει πολλά καζίνα σε όλο τον κόσμο, ανάμεσά τους και το 25% του Καζίνου Λουτρακίου (ισραηλινών συμφερόντων) στο οποίο, σύμφωνα με παλιότερο δημοσίευμα της εφημερίδας Το Βήμα, ο Νόρμαν Σκόλνικ φέρεται αναμεμιγμένος.
10. Για τον καλό μεσάζοντα, το εμπάργκο δεν αποτελεί εμπόδιο αλλά ευκαιρία.
Όταν ρωτήσαμε σχετικά με τις δραστηριότητες του Νόρμαν Σκόλνικ εκτός Ελλάδος, οι συνεργάτες του απάντησαν πως «δεν έχουν υπόψη τους» ή πως «δεν ρώτησαν γιατί δεν τους ενδιέφερε». Ενας παλιός του φίλος μας είπε: “Η μόνη δουλειά που ξέρω να έχει κάνει ο Νόρμαν στην Ελλάδα είναι που έφερε από το Ισραήλ μια πατέντα με σόλες παπουτσιών. Αλλά ούτε αυτό πέτυχε!”
Αναζητώντας τα ίχνη του Σκόλνικ σε άλλες δεκαετίες και ηπείρους, τον βρήκαμε να φλερτάρει συστηματικά με καθεστώτα υπό εμπάργκο: Στη δεκαετία του ’80 στον πόλεμο των Φόκλαντς, όταν μεσολάβησε ανεπιτυχώς ώστε η Αργεντινή να αγοράσει αεροσκάφη από το Ισραήλ (υπ. Εξωτερικών φυσικά ο Σαρόν). Τον καιρό του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Στη δεκαετία του ’90, μεταξύ Ταιβάν και Ισραήλ, υπόθεση που οδήγησε σε πολιτικό σκάνδαλο στο Ισραήλ. Αλλά και τα χρόνια της γιουγκοσλαβικής κρίσης, επιχειρεί να στήσει δουλειές στην Ελλάδα για να παρακάμψει τον αποκλεισμό της Σερβίας.
11. Για τον καλό μεσάζοντα μια γνωριμία δεν πάει ποτέ χαμένη.
Το 1999, μέσω του Θόδωρου Τσουκάτου, Σκόλνικ και Μωραΐτης απευθύνθηκαν στη Νίκη Τζαβέλλα, αντιπρόεδρο του «Αθήνα 2004», για να προωθήσουν τουριστική επένδυση του Απελ στην περιοχή Χαμολιά, κοντά στη Βραυρώνα. Η Τζαβέλλα υποστήριξε το πρότζεκτ, αλλά η υπόθεση δεν προχώρησε. Εμεινε όμως η καλή προσωπική σχέση Σκόλνικ-Τζαβέλλα. Το 1999 η Τζαβέλλα παραιτήθηκε από το «2004» και έγινε αντιπρόεδρος στην Ιντρακόμ του Σωκράτη Κόκκαλη. Το 2004 ανατέθηκε, για δέκα χρόνια, στην Ιντραλότ, εταιρεία του Ομίλου Κόκκαλη, το τυχερό παιχνίδι KINO στις Φιλιππίνες. Σύμφωνα με τον Δ.Μωραΐτη, «μεσάζων στη δουλειά ήταν ο Σκόλνικ». Ο Σκόλνικ είναι βέβαιο ότι στο παρελθόν πέρασε και από τις Φιλιππίνες, όπου λέγεται πως ανακατεύτηκε με τον θησαυρό του Μάρκος...
Πριν από λίγες εβδομάδες, η Ιντραλότ ανέλαβε τον ηλεκτρονικό τζόγο του Ισραήλ. Δεν γνωρίζουμε αν ο Σκόλνικ έβαλε και ’δω το χεράκι του. Οπως είπαμε, σπανίως μαθαίνουμε τις επιτυχίες των μεσαζόντων...
Τα απόνερα του Πάτροκλου
Τα παραλειπόμενα τριών ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκαν στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία
Το περασμένο καλοκαίρι, η Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία δημοσίευσε επί τρεις Κυριακές (12/6/2005, 19/6/2005, 10/7/2005) σειρά ρεπορτάζ για την υπόθεση της βραχονησίδας “Πάτροκλος”.
Ο «Πάτροκλος» προκάλεσε ένα από τα μεγαλύτερα πολιτικά σκάνδαλα στο Ισραήλ, το οποίο παραλίγο να στείλει στη φυλακή τον πρωθυπουργό Σαρόν. Στην Ελλάδα, αντιθέτως, όπως συμβαίνει συνήθως δεν άνοιξε μύτη. Κι ας ήταν εδώ και χρόνια γνωστό ότι στην ισραηλινή δικογραφία υπήρχε αναφορά και σε ονόματα ελλήνων πολιτικών.
Για όσους δεν γνωρίζουν: Ο ισραηλινός μεγαλοεπιχειρηματίας Νταβίντ Απελ φιλοδοξούσε να πραγματοποιήσει στον Πάτροκλο, μια βραχονησίδα κοντά στο Σούνιο, τη μεγαλύτερη τουριστική επένδυση στη Μεσόγειο, με ξενοδοχεία, καζίνα, υποθαλάσσια τούνελ κ.λπ. Οταν το σχέδιο σκόνταψε σε αρχαιολογικά και περιβαλλοντικά εμπόδια, ο Απελ πλεύρισε πολιτικούς στο Ισραήλ αλλά και στην Ελλάδα. Κατηγορήθηκε πως δωροδόκησε τον Αριέλ Σαρόν, το γιο του Γκιλάντ και τον τότε Δήμαρχο Ιερουσαλήμ Εχούντ Ολμερτ, για να επηρεάσουν τους έλληνες πολιτικούς υπέρ της επένδυσης. Το σχέδιο δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.
Από τα ρεπορτάζ της Κ.Ε. αναδείχθηκε η ελληνική πλευρά της υπόθεσης:
Η εμπλοκή του τότε δημάρχου Αθηναίων Δημήτρη Αβραμόπουλου, αλλά και η συμμετοχή στενού του συνεργάτη και αντιδήμαρχου στην εταιρεία Σελήνη Α.Ε., μέσω της οποίας “έτρεξαν” τον Πάτροκλο στην Ελλάδα. Η διείσδυση των μεσαζόντων στην αυλή του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και ο ρόλος τους στην εκλογή Ειρηναίου. Οι περίεργες συμπτώσεις που τους συνδέουν με τον Απόστολο Βαβύλη. Τα νέα σχέδια αξιοποίησης του Πάτροκλου, αλλά και η αποκάλυψη πως το νησί έχει ασαφές ιδιοκτησιακό καθεστώς, άρα δεν μπορεί να πωληθεί...
Ψάχνοντας στα θολά νερά του Πάτροκλου σκοντάψαμε πάνω σε ένα σύστημα μεσαζόντων που προωθεί τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια δουλειές μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδας. Όλ’ αυτά τα χρόνια η δικτύωση των μεσαζόντων της ιστορίας μας απλώθηκε σε πολιτικούς, μεγαλοεπιχειρηματίες, ιεράρχες, πρέσβεις. Από τον Σαρόν ώς τον Αραφάτ. Από το ΠΑΣΟΚ ώς τη ΝΔ. Από τον (πρώην) Πατριάρχη Ειρηναίο μέχρι τον Σωκράτη Κόκκαλη.
«Μα... έτσι γίνονται αυτές οι δουλειές... » λένε όσοι ξέρουν. Αυτό το «έτσι» επιχειρεί να φωτίσει η Γαλέρα. Κάτι σαν το εγχειρίδιο του καλού μεσάζοντα.
Το ταξίδι της αντιπροσωπείας του ΠΑΣΟΚ στο Ισραήλ το 1999. Οι μανούβρες για την αλλαγή πρέσβη του Ισραήλ στην Αθήνα. Ο «φιλελληνισμός» του Αριέλ Σαρόν. Οι δουλειές της Ιντραλότ στις Φιλιππίνες. Η αποφυλάκιση ενός ελληνορθόδοξου μοναχού. Επισήμως, κανένα απ’ αυτά τα περιστατικά δεν συνδέεται με μεσάζοντες.
Και όμως, όλα συνδέονται με τον Νόρμαν Σκόλνικ, τον άνθρωπο-μυστήριο, ο οποίος βρίσκεται στο κέντρο του “δικτύου” που περιγράφουμε: Επιχειρηματίας μα πιο πολύ μεσάζων άλλων επιχειρηματιών. Κάτοχος αυστραλιανού διαβατηρίου. Κάτοικος Χάιφας (Ισραήλ) αλλά και Βουλιαγμένης (κατά καιρούς). Με ακτίνα δράσης και τις πέντε ηπείρους: από την Αυστραλία ώς την Αργεντινή, από τη Νότια Αφρική ώς την Απω Ανατολή. Και, φυσικά, την αγαπημένη του Ελλάδα.
Πολλά από τα σχέδια των μεσαζόντων δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ. Γνωρίζουμε περισσότερα για τις αποτυχίες τους, παρά για τις επιτυχίες τους. Εύλογο, γιατί και οι ίδιοι προτιμούν τα ονόματά τους να μην αναφέρονται πουθενά – και πράγματι πιο συχνά τα συναντά κανείς σε... δικογραφίες. Ομως, ακόμα κι έτσι, μας δίνουν τα κλειδιά του “επαγγέλματος”: το προφίλ, το δίκτυο, οι “δουλειές”...
Επίσκεψη με διπλό καπέλο
Επισήμως, ήταν μια επίσημη συνάντηση μεταξύ πολιτικών. Ανεπισήμως, ήταν μια επιχειρηματική συνάντηση μεταξύ μεσαζόντων. Τον Ιανουάριο του 1999, αντιπροσωπεία του ΠΑΣΟΚ επισκέφθηκε την Ιερουσαλήμ για επίσημες συνομιλίες με το Εργατικό Κόμμα του Ισραήλ. Τα όσα διημείφθησαν εκεί στήριξαν εν μέρει το κατηγορητήριο κατά του επιχειρηματία Απελ για δωροδοκία του Αριέλ Σαρόν και του γιου του Γκιλάντ.
Η επίσκεψη στο Ισραήλ δεν έχει τόσο σημασία ως ένδειξη της εμπλοκής των ελλήνων πολιτικών, αλλά γιατί φωτίζει τον τρόπο με τον οποίο οι «μεσάζοντες» οικειοποιούνται τέτοιες επισκέψεις για να προωθήσουν δικά τους συμφέροντα.
Η ελληνική αντιπροσωπεία είχε επικεφαλής τον Γιάννο Κρανιδιώτη και απαρτιζόταν από τους Θ. Τσουκάτο, Θ. Τσούρα, Μ. Νεονάκη, Ι. Κουτσούκο, Δ. Καρύδη, Παπαγεωργίου.
Επισήμως, σύμφωνα με τις εφημερίδες της εποχής, σκοπός ήταν η σύσφιξη των σχέσεων ΠΑΣΟΚ και Εργατικού Κόμματος καθώς και το παλαιστινιακό. Ανεπισήμως, ήταν οι «επενδύσεις».
Πρώτο θέμα στην ατζέντα, πάντως, δεν ήταν ο «Πάτροκλος», αλλά η παροχή φυσικού αερίου από την Ελλάδα στο Ισραήλ. Αν όλα πήγαιναν καλά, η εταιρεία του Νόρμαν Σκόλνικ, Sygma, θα αναλάμβανε τη διαχείριση του έργου για την ισραηλινή πλευρά. Γι’ αυτό, σύμφωνα με τη δικογραφία, τόσο ο Απελ (που ενδιαφερόταν για τον Πάτροκλο), όσο και ο Σκόλνικ (για το αέριο) ανέλαβαν την οργάνωση, αλλά και μέρος του κόστους της επίσκεψης.
Επισήμως, οι συνομιλίες έγιναν μεταξύ ισραηλινών και ελλήνων πολιτικών. Για τους μεσάζοντες, ωστόσο, ήταν κρίσιμο να αποφασίσουν οι ίδιοι τη σύνθεση των αντιπροσωπειών. Μετά από μανούβρες του ισραηλινού ΥπΕξ (στο οποίο προΐσταται ο Σαρόν), «εγκρίνεται η συμμετοχή του Σκόλνικ στις συναντήσεις με την ελληνική αντιπροσωπεία».
Αναλόγως, ο σύμβουλος των επιχειρηματιών Δημήτρης Μωραίτης υποδεικνύει στους Ισραηλινούς τον «πολιτικό του φίλο» Θόδωρο Τσουκάτο, αντί του γραμματέα Κώστα Σκανδαλίδη. Ο ίδιος ο Μωραίτης θα λάβει μέρος στην αποστολή με διπλό καπέλο: ως σύμβουλος των ισραηλινών επενδυτών και ταυτοχρόνως ως “μέλος του διεθνούς τμήματος του ΠΑΣΟΚ”.
Στις 12 Ιανουαρίου, ο επιχειρηματίας Νταβίντ Απελ παραθέτει στο σπίτι του δείπνο στους Ελληνες στο οποίο παρίστανται οι Αριέλ Σαρόν, ο γιος του Γκιλάντ και φυσικά ο Σκόλνικ...
Παρόμοια “φιλοξενία” επιφυλάχθηκε στον Δήμαρχο Αθηναίων Δημήτρη Αβραμόπουλο, τον Ιούλιο του ‘99 στο Ισραήλ. (Δες Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 12/6/05)
| Το κείμενο αρχικά δημοσιεύθηκε στην: | |
| Ιστοσελίδα: | galera.gr - |
| URL: | http://galera.gr/magazine/modules/articles/article.php?id=7 |
